Vloeren, gewelven & trappen

Les revêtements des sols

Oorspronkelijk waren de vloeren van de onderste verdiepingen van eenvoudige huizen en agrarische bijgebouwen gewoon gemaakt van gestampte aarde, of door rotsen uit te graven om zo een plat oppervlak te vormen.

De vloeren werden later bedekt met een eenvoudige dekvloer van kalk- of gipsmortel, soms met kiezelstenen of puin ingebed. Vaak, in plaats van te worden vervangen, werden nieuwe mortel dekvloeren over de bestaande gelegd. Als dat in de loop van de tijd meerdere keren gebeurde, kon de dikte ervan oplopen tot wel 40 cm.

Op de begane grond waren de vloeren van de woningen soms bedekt met kalksteen leisteen, vooral rond de schoorsteen, terwijl die van de luxere woningen bedekt waren met terracotta tegels (mallons en tomettes) en bewerkte kalkstenen platen.

Op de hogere verdiepingen werden de vloerafwerkingen gelegd in een bed van kalk of gipsmortel.

De vloeren op zolder, waar slijtage door gebruik minimaal is, zijn vaak vloeren gemaakt van een eenvoudige gips en kalkmortel, vaak zonder nadere afwerking.

Vanaf de 19e eeuw werden terracotta tegels werd gemeengoed. Deze tegels werden gelegd met een dunne mortel.

In de in het begin van de 20e eeuw gebouwde burgerwoningen werden cementtegels met een opdruk van krullen en gebladerte in de vorm van een patroon populair. Iets later verschenen meer geometrische patronen in de Art Deco stijl.

Over tomettes

terracotta (aardewerk)
De meest voorkomende tomettes zijn gemaakt van terracotta-klei. Als ze rood zijn, zijn het ijzerhoudende kleisoorten.

Het oppervlak ziet er mat uit, ze zijn niet geglazuurd en deze tomettes behouden een zekere poreusheid: dit is een groot voordeel om vocht te laten ontsnappen in een oud huis.
Een poreus materiaal is daarentegen bijzonder gevoelig voor vlekken en zal een speciale behandeling vereisen om moeizaam onderhoud te vermijden.
Het voelt warm aan in de winter en koel in de zomer. Terracotta tomettes zorgen door hun dikte voor isolatie en thermische inertie.

Gres (steengoed)

Zijn grestegels nog “tomettes”?
Gresklei is een andere, wat fijnere en homogenere kleisoort, die heter wordt gebakken dan aardewerk. Door de hogere temperatuur krijgt het een hardere, niet poreuze scherf en is het dunner dan terracotta.
Deze “tomettes” hebben wel dezelfde kleur en de vorm, maar door de keuze van gresklei lijken ze, door de uniformiteit van hun kleur en de gladheid van het oppervlak, al meer op tegels. 
Hoewel deze grestomettes gemakkelijker schoon te maken zijn, verliezen zij alle voordelen van de hierboven genoemde terracotta tometttes.

Onderhoud van ongeglazuurde vloeren

Sporen en vlekken kunnen worden gereinigd met met een oplossing van zoutzuur of sodakristallen.
Het aanbrengen van lijnolie of een waterafstotend middel zal het oppervlak van de tegels beschermen.
Tenslotte kan de klei van de vloertegels regelmatig worden gevoed door een verdunning van glycerine zeep en vloeibare was.